فروردین ماه
فروردین ماه زمانی است که معمولا هم جمعیت نسبتا قوی است و هم اینکه تعداد کارگران بسرعت در حال افزایش می باشد . زیاد بودن تعداد کار گران در این ماه به جمعیت امکان می دهد که از گلهای در ختان میوه یک محصول عسل جالب توجه تحویل زنبور دار دهند . جمعیت ضعیف این شهد را تنها صرف تقویت داخلی خودش می کند تا تعداد کار گرانش را زیاد شود و عسل تحویل زنبوردار نمی تواند بدهد . در نتیجه زنبور دار از یک محصول عسل نسبتا زیادو معطر عقب می ماند . از اینجا اهمیت تغذیه جمعیت (در مرداد و شهریور ) و تغذیه زمستانی آنها معلوم می گردد . چون همین دو تغذیه اگر بموقع و بمقدار کافی انجام گیرند جمعیت هنگام باز شدن شکوفه های درختان میوه در فروردین ماه حتما قوی خواهد بود . البته مشروط بر این که ملکه اش پیر ویا ناقص و یا ضعیف نباشد . جوان و و با استعداد بودن ملکه از شرایط لازم این کار است . در مناطق معتدل تر کشور ما مثل گیلان و مازندران اغلب شکوفه ها ی درختان میوه حتی از نیمه دوم اسفند ماه باز می شوند . اوایل اردیبهشت ماه معمولا درختان مرکبات (پرتقال و لیمو و غیره )گل می دهند . در فاصله بین این دو گل در خیلی از نقاط گل جالب توجهی در طبیعت وجود دارد که زنبورها از آن شهد جمع کنند . در نتیجه امکان فعالیتی برایشان و جود ندارد و بیکار می مانند . در چنین وضعیتی زنبور دار نباید جمعیتها را بحال خودشان رها کند . بهتر است آنها را وسیله مخلوطی از شکرو عسل و آب یا خمیر شیرین به طریقی که در فصل تکنولورژیی گفته شده هر شب تغذیه نماید تا نه تنها بی غذا نمانند و از گرسنگی و بی کاری صدمه ببینند بلکه مانع آن گردد که ملکه کم شدن شهد آوران کار گران را احساس کرده و تخمگذاریش را کم و در صورت طویل بودن آن حتی قطع کند . ازدیاد تدریجی و مرتب تعداد زنبورها در جمعیت و کندو و اغلب کار را بجائی می رساند که سطح همه شانها ی موجود ه پر از زنبور گردد و زنبور دار باید جای تازه برای زیست آنها و به ملکه برای تخمگذاریش بدهد تا بفکر بچه دادن نیفتند . چون بچه دادن همیشه باعث کم شدن محصول عسل سالیانه جمعیت می گردد . بهتراست به کندو دیواره بدهد تا زنبور ها مشغول فعالیت شوند و از بچه دادن صرف نظر نمایند. بیکاری در بهار همیشه جمعیت را بفکر بچه دادن می اندازد یکباره آویزان کردن چند ین دیواره یا شان در داخل کندو اشتباه است . هر چند روز یک الی 2 دیواره یا شان بعد از آخرین قابی که لارو سرپوشیده دارد باید آویزان نمود . بطور مثال هر گاه جمعیت در پائیز روی 6 قاب تنگ شده بود (به فصل تکنولورژی مراجعه شود )می توان به وی 2 دیواره یا 2 شان بافته شده خالی و یا 2 شان بافته شده که داخلش هم کمی عسل از پائیز باقی مانده باشد داد.
اگر روی دیواره ها کمی شربت (مخلوط عسل و شکر و آب)پاشیده و فورا داخل کندو آویزان شود اثر ش خیلی بهتر خواهد بود و زنبور ها آنها را زود تر قبول کرده و فعالیت را رویشان فوری شروع می نمایند . پس از یک هفته همین کار را می توان تکرار کرد . شانهائی را که زنبورها در سال قبل بافته اند ولی ملکه حتی یک بار هم داخل سلولهایش تخمریزی نکرده است را ملکه در فروردین ماه با زحمت و اکراه قبول کرده داخلشان تخم می گذارد . بهتر است آنها را در ماههای بعد داخل کندو آویزان کرد . دیواره ها را تنها زمانی داخل کندو آویزان می کنند که جمعیت موم ساز را بطور جدی شروع کرده باشد و این تقریبا هنگامی است که شکوفه های آلبالو ریخته باشد و بدنبالش هم انتظار شکفتن مقدار زیادی گل ( چه همان محل و چه پس از مهاجرت دادن کندوها )در بین باشد .وگرنه آنها را نخواهند بافت . باز کردن در کندو برای دیدن ملکه و یا وضع تخمگذاریش در فروردین ماه به جمعیت صدمهمیزند . چون باعث از دست رفتن گرما ی داخل و سرد شدن کندو گشته و سپس از بستن آن زنبورها باید کلی عسل مصرف کرده و زحمت بکشند تا گرمای داخلی را دوباره به 35 درجه برسانند و لاروها تلف نگردند. زنبوردار با تجربه تقریبا تمام اوضاع داخلی کندویش را با نگاه و دقت کردن به سوراخ پرواز کندو طرز رفت و آمد زنبورها تشخیص می دهد . بطور نمونه حمل گرده گل وسیله زنبورها بداخل کندو برایش دلیل کافی بر وجود تخم و لارو و همچنین زنده بودن ملکه می باشد . بنا بر این باز کردن کندو برای مطمئن شدن از زنده بودن ملکه دیگر برایش لزومی ندارد . اوایل بهار جمعیت حساسیت زیادی نسبت به ملکه از خود نشان می دهد. بطوری که در صورت باز کردن کندو اغلب از ترس از دست دادن ملکه و یا تلف شدنش زنبورها دور ملکه گلوله مانند جمع شده و ملکه را سخت در وسط گلوله می گیرند تا خطری متوجهش نشود و درست در همین وضع ملکه را در وسط گلوله خفه می کنند . یعنی از شدت محبت آنرا می کشند نتیجه میگیریم که در فروردین ماه ضرر باز کردن کندو خیلی بیشتر از نفع آن است و این کار را تنها برای آویزان کردن شانهای خالی و یا دیواراها بداخل کندو باید محدود کرد . بررسیهائی که زنبور دار در ماههای پیش با استفاده از شناسنامه های تک تک جمعیتها انجام داده تعداد جمعیتها ئی را که در سال گذشته کمتر از حد متوسط زنبورستان عسل آورده اند را معلوم می کند . ملکه های آنها باید در فروردین ماه عوض شوند. اگر ممکن باشد نیمه اول فروردین ماه برای این کار بهتر است تا نیمه دوم آن . ملکه های جمعیتهای نیش زن و ناراحت هم در همین ماه عوض می شوند که حداکثر تا 2 ماه بعدش آرام شده و دیگر نیش نخواهند زد .اگر پس از این مدت باز هم به نیش زدن ادامه دهند دلیلش این خواهد بود که ملکه داده شده را کشته و از لاروهای خودشان ملکه تازه ای تولید نموده اند . در اینصورت باید همه شانهائی که لاروهای سر باز دارند را بیرون آورده در کندوهای دیگر آویزان کرده و آنوقت ملکه را عوض و به آن یک ملکه جفتگیری کرده داد. از دیاد نر های پر قدرت در صورت تولد ملکه لازم است . راه ازدیاد نر در فصل بیوتکنولورژی ملکه شرح داده شد. توجه دقیق به غذای موجوده در کندو داشته باشید . وزن کردن هر 15 روز یکبار کمک خوبی به دانستن مقدار تقریبی غذای موجود در کندو است و زنبور دار را از باز کردن کندو بینیاز میکند ولی هر گاه هوا نسبتا گرم بود می توان کندو را باز کرده و بسرعت یک برسی از وضع غذای جمعیت انجام داد. و در صورت کمبود جمعیت را وسیله شربت یا قابهای پر از عسل و یا بالاخره خمیر شیرین تغذیه نمود . جمعیت ضعیف را در اولین فرصت با یک جمعیت قوی متحد (به فصل بیوتکنولورژی مراجعه شود ) نمائید ولی بشرط این که بیمارنباشد چون در این حال جمعیت قوی را هم بیمار کرده و باعث تلف شدنش می گردد . در بهار جمعیتها متحد شدن را راحت تر قبول میکنند تا پائیز . سمپاشی درختان میوه که معمولا بیش از همه در این ماه اجرا میگردد می تواند صدمات زیادی به زنبورداران بزند . بیشترین سمپاشی در ایران بین همه درختان میوه فعلا در مورد مرکبات (پرتقال و لیمو و غیره )اجراء شده و اغلب باعث مرگ میر زنبورها و حتی تمام زنبورهای یک جمعیت در اثر مسمومیت می گردد و به طور کلی در حال حاضر زنبورداران از بردن کندوهایشان به باغهای مرکبات (بخصوص در شمال ایران ) اکراه دارند . در این کار همیشه باغداران خیلی بیشتر ا ز زنبورداران زیان می بینند . چون مقدار محصول باغش نصف می شود . درست است که ساختمان گلهای عده ای از مرکبات بطریقی است که تخمدانشان وسیله گرده های خودشان بارور می گردند و با صطلاح خود گشن می باشند . در نتیجه نباید برای گرده افشانی به زنبور عسل نیازی داشته باشند ولی بررسیهای انجام شده باغها اطراف بارسلین (اسپانیا)و جزیره سیسیل (ایتالیا)نشان می دهد که باغهائی که در آن کندوی زنبور عسل گذاشته شده عملا همیشه محصول خیلی زیاد تری داده و بویژه میو هایشان بزرگتر و خوشمزه تر بوده اند تا باغهای مرکبات بی زنبور . عده ای دیگر از مرکبات مثل انواع و اقسام نارنگیها ی خود گشن نیستند و وجود زنبور عسل در چنین باغهائی الزامی است تا بتوانند محصول کافی بدهند . با برنامه ریزی صحیح می توان کار را طوری تنظیم کرد که نه باغدار صدمه ای بیند و نه زنبور دار بدین طریق که : می دانیم که دوره گل دادن درختان میوه حدود 15 روز است . رعایت زندگی پر ارزش زنبور عسل با سمپاشی نکردن در همین مدت کوتاه هیچ صدمه ای به درختان میوه و میوه ها و باغدار نمی تواند بزند ولی از طرفی جلو مسمومیت و مرگ و میر زنبورها را میگیرد (که این به نفع زنبوردار است )و از طرف دیگر به آنها امکان گرده افشانی و بالا بردن مقدار محصول باغ را می دهد (و این به نفع باغدار است )سمپاشی در شکوفه های درختان چه از نظر زنبورداری و چه از نظر باغداری غلط است و باید قبل از باز شدن گلها و یا پس از ریختن آنها و تشکیل میوه انجام گیرد . در این حال هم سمپاشی انجام گردیده و هم زنبورها صدمه ندیده اند . زنبورها فقط با گلها و شکوفه ها سرو کار دارند و از آنها شهد و گرده گل جمع آوری کرده و به کندو می آورند . پس از ریختن گاها و تشکیل میوه همه روابط بین زنبورها و در ختان قطع می گردد . راه دیگری که شخصا از آن نتیجه خوب گرفته ام سمپاشی پس از غروب آفتاب (بخصوص برای سموم تماسی )و شبها است که برایشان نمی تواند ایجاد خطر نماید . آخرین راه قابل توصیه استفاده از سمومی است که آفات را نابود می کند ولی به زنبور عسل کاری صدمه ای نمی زند . این عده از سموم را هر زمان که مایل باشید می توانید روی در ختان میوه ها بپاشید و در بازارها به فراوانی وجود دارند . تیودان یکی از آن سموم هاست
