مرداد ماه
اگر اردیبهشت و خرداد و تیر ماه زمانی است که زنبوردار برنامه ریزی بخصوص تقویت جمعیتها برای سال بعد می باشد . چه در همین ماه ستونهای اصلی زنبورداری برای سال آینده پایداری می گردد . از تخمهایی که از مرداد ماه به بعد گذاشته می شوند زنبورهائی تولد خواهند یافت که پاییز و زمستان و حتی مدت نسبتا کوتاهی از بهار زنده مانده و داخل کندو فعالیت لازم را انجام خواهند داد. در اواخر زمستان تعداد زنبورهای جمعیت هر چه زیاد تر باشد ملکه نیز تعداد بیشتری تخم خواهد گذاشت و در نتیجه جمعیت بسرعت قوی شده و حتی از شهد گلها ی درختان میوه یک محصول نسبتا جالب تحویل زنبوردار خواهد داد . بنابراین به نفع زنبوردار است که در مرداد ماه جمعیت را تقویت و ملکه را تحریک به تخمگذاری هر چه بیشتر بنماید و این کار اقلا تا 2 ماه بعدش حتما ادامه دهد . با این حساب ملکه هر چه در این مدت بیشتر تخمگذاری نماید در اواخر زمستان و اولیل بهار تعداد زنبورهایش بیشتر قویتر خواهد بود . کارهای لازمی که در این ماه باید عملی گردد در صورت اجراء نشدن دیگر در بهار آینده جبرانش ممکن نیست . بزرگترین وظیفه زنبورداردر این ماه مبارزه با کم شدن سریع فعالیت تخمگذاری روزانهملکه است که به 2 عامل بستگی دارد :
1_طول روز گواینکه ملکه داخل کندو و در تاریکی بسر می برد و معمولا شب و روز را نباید بتواند تشخیص دهد ولی عملا دیده می شود که طول روز در تعداد تخمی که وی روزانه می گذارد موثر است بطوری که در بهار که طول روز مرتب دراز تر می گردد ملکه هم هر روز تعداد بیشتری تخم می گذارد تا در روز پیش از اواسط تیر ماه که روز ها مرتب کوتاهترمی شوند ملکه هم از تعداد تخمی که می گذارد روزانه معمولا می کاهد . از آنجائیکه طویل و کوتاه کردن روزها از قدرت ما خارج است از این راه قدر نیستیم در جلوگیری از کم شدن تخمگذاری ملکه اثری بگذاریم سعی میکنیم بکمک تغذیه کمبود ملکه را جبران کنیم .
2-تغذیه : تعداد تخمی که ملکه می گذارد با مقدارغذایی که روزانه وسیله کار گران وارد کندو می گردد نیز بستگی مستقیم دارد یعنی هر اندازه مقدار غذایی که در روز وارد کندو می شود بیشتر باشد ملکه هم بهمان نسبت روزانه بیشتر تخم می گذارد و هر چه روزانه کمتر غذا وارد کندو گردد از شدت تخمگذاریش می کاهد مقدار غذاو نوع آن بر خلاف عوامل قبلی (طول روز )در اختیار ما است و برخی می توان نوعش را عوض و یا مقدارش را کم و زیاد کرد . امروزه در زنبور داری از این عامل با هدفهای مختلف بهره برداری می شود . با استفاده از همین عامل در مرداد ماه به تغذیه تحریکی جمعیتها (به فصل بیو تکنولرژی مراجعه شود ) می پردازیم تا اگر چه نمی توان بالکی مانع کم شدن تخمگذاری ملکه شد ولی این کاهش اجباری را به حداقل ممکنه تقلیل داد . مقدار محصول عسلی را که هر یک از جمعیتها ی زنبورستان سالیانه به کندو می آورند با توجه به مساوی بودن قدرت داخلی جمعیتها و یکسان بودن شرایط طبیعی برای همه آنها بعضی بیشتر و برخی کمتر است . با استفاده از شناسنامه جمعیتها مقدار عسل همه کندو ها را جمع و به تعداد کندوها تقسیم میکنند . عددی که بدست می آید مقدار متوسط عسل زنبورستان است (فصل تکنولرژی ). جمعیتها یی که کمتر از متوسط زنبورستان عسل داده اند باید هر چه زود تر ملکه شان را عوض کرد. چون کمی و زیادی محصول از خواص ارثی ملکه است که آنرا به بچه هایش که کار گران باشند انتقال می دهد . اگر تهیه ملکه ممکن نبود آنرا با یکی از بچه های مصنوعی و یا یک پس بچه می توان متحد کرد . طبیعت هم همین کاررا بطرزی دیگر همیشه انجام داده است و باز هم می دهد . در سالهائی که شهد کم است یا بدلیل سرمای غیر منتظره و یا بارانهای زیاد زنبورها نتوانند و یا فرصت کافی برای جمع آوری شهد نداشته باشند تنها جمعیتهای قوی و فعال قادر به جمع آوری شهد برای زمستانشان خواهند بود . جمعیتهای ضعیف و یا غیر فعال شهد کمتری به کندو می آورند که حد اکثر تا اواسط زمستان تمام می شود و زنبور هایشان از گرسنگی می میرند یعنی بطور طبیعی ضعیف ها حذف شده و تنها جمعیت های قوی زنده می مانند .
بدین طریق ملاحظه می شود که طبیعت خودش هم پرورش دهنده خوبی برای زنبور عسل است . زنبور دار هم باید همین کار طبیعت را با دقت تمام و در همه سالها زنبور داریش با استفاده از امکاناتی که در اختیار دارد تقلید و تکرار نماید چنین زنبور داری همیشه در کارهایش موفق خواهد بود . یکی از کار های خوبی که زنبور دار می تواند بکند اینست که در اردیبهشت و خردادتعدادی بچه مصنوعی بگیرد و در مرداد ماه برای اتحاد کردن با جمعیتهای ضعیف از آنها استفاده نماید . تا جمعیتهای تشکیل شده با داشتن ملکه جوان و فعال بتوانند بدون بیماری زمستان را گذرانده و در بهار آینده با تمام قدرت فعالیتشان را آغاز نمایند . نرکشی در جمعیتهادر این ماه و در خیلی از نقاط ایران حتی در تیر ماه شروع شده و به اتمام می رسد . پایان نر کشی اعلام پایان سال برای زنبور ها هم هست . از اول شهریور ماه تقریبا در تمام نقاط کشور ما زنبور ها سال تازه شان را شروع می نمایند . جمعیتهای سالم پائیز و زمستان را بدون زنبور نر می گذرانند و ود زنبور نر از مهر ماه ببعد در کندو علامت طبیعی نبودن وضع داخلی بویژه بی ملکه بودن جمعیت می تواند باشد . تغذیه زمستانی را همین ماه فوری پس از برداشت عسل با تغذیه تحریکی می توان شروع کرد و اگر قبلت شروع شده ادامه داد. در مرداد ماه معمولا جمعیت قوی است ولی تقریبا همه زنبورها ی آن در بهار و تابستان متولد شده اند و عمرشان بزودی پیان یافته حد اکٍر پس از چند هفته خواهند مرد . بنا براین چه بهتر که کار تغذیه تحریکی و ذخیره کردن غذای زمستانی جمعیت را (که کار مشکلی برای زنبوردارها هم هست ) به عهده زنبور ها گذاشت تا زنبور ها ئی که از این پس متولد می شوند و تمام پائیز و زمستان و حتی اوایل بهار زنده مانده و فعالیت خواهد کرد از این کار مشقت آور معاف باشد و در نتیجه بتواند مدت زیادی زنده مانده و همچنانکه بار ها گفته شد از شکوفه های درختان میوه یک محصول جمع نمایند و حتی در فروردین ماه تحویل زنبور دار دهند . در هر زنبورستانی همیشه تعدادی از جمعیتها تغذیه ها را براحتی قبول و تا صبح روز بعد ظرف غذا خوری را خالی می کنند . برخی دیگر برعکس باو جود کمبود عسل در کندویشان تغذیه را قبول ندارند و غذا ی داده شده در ظرف غذا خوری یشان بی مصرف مدتها باقی می ماند و حتی پس از چند روز ترش هم می شود . اینها برای زنبوردار مسئله ایجاد می نمایند . چه اگر این جمعیتها را بحال خودشان رها کند در زمستان از گرسنگی حتما تلف خواهند شد . من موضوع را بدین طریق حل میکنم که به جمعیتها یی که غذا را خوب بر می دارند زیادتر و تا بالاترین حد ممکنه شربیت می دهم و قابهای اضافی را که پر می کنند (و بیش نیاز از زمستانی خودشان است )بتدریج برداشته داخل جمعیتها یی که شربت را برنمی دارند آ ویزان می نمایم و بدین طریق بقول خودم بین جمعیتها تعادل غذایی ایجاد می کنم غارت در این 2 ماه آینده بدلیل شهد در طبیعت شدت می گیرد توصیه آنست که تغذیه ها تنها یک ساعت قبل از غروب آفتاب انجام گیرد بعلاوه سر هیچ یک از کندوها بمدت زیادبرای باز دید باز گذاشته نشود و سوراخ پرواز تنگ شوند
